مراحل واردات کالا بصورت خلاصه
گام نخست در واردات کالا، بررسی بازار داخل جهت شرایط فروش کالای هدف، بررسی رقبا، بررسی قیمت تمام شده و کیفیت قابل قبول محصول نهایی جهت ارائه به بازار است. همچنین باید بررسی کنید که این کالا برای شما سودآوری دارد یا خیر. سپس کسب اطلاعات کافی از سازمان مقررات واردات و صادرات است که ورود کالای انتخابی به کشور آزاد باشد.
گام بعدی واردات کالا، اخذ کارت بازرگانی و ایجاد پایه‌های تجاری لازم جهت انجام مراحل بعدی در سامانه جامع تجارت ایران است.
مرحله بعد، انتخاب کشور مبدا جهت خرید و تامین کالا است. باید به مسافت کشور مبدا و روش حمل و نقل کالا تا ایران توجه داشته باشید. درخواست پیش فاکتور از تامین کننده‌ها از مهترین مراحل محسوب می‌شود. پیش فاکتور از آن جهت حائز اهمیت است که حاوی وزن، تعداد، نوع ارز، مشخصات فروشنده و خریدار، روش معامله، انتقال وجه، مسئولیت‌ها و ریسک‌ها و به طور کل تمامی اطلاعات مورد نیاز برای معامله و واردات کالا است.
در گام بعدی باید جهت ثبت سفارش در سامانه ntsw اقدام کنید. پس از وارد کردن اطلاعات پروفرما در این سامانه و اخذ مجوز از سازمان‌های مربوطه، مجوز ورود کالای مورد نظر صادر می‌گردد. بازرسی کالا جهت اطمینان از تعداد و سلامت کالا، پیش از واریز وجه برای فروشنده انجام می‌شود.
پس از انجام امور تخصیص ارز و واریز پول به حساب فروشنده، طبق مذاکرات، محصول توسط فروشنده بسته بندی، بارگیری و ارسال می‌گردد. فراموش نکنید کالای خود را بیمه کنید، زیرا در صورت هر گونه آسیب، بیمه خسارت محموله را می‌پردازد. هنگام بیمه کردن کالا به این مورد توجه کنید که کالا، باید پیش از بارگیری از مبدا، بیمه شود.
مهمترین نکات برای واردات کالا
اولین نکته مهم برای شروع واردات کالا مستند سازی استراتژی وارداتی است. یکی از اجزای چیدمان طرح تجاری، چیدمان استراتژیک تجارت است. ساده بودن این راهبرد و اطمینان از سهیم بودن همه افراد سازمان در دستیابی به نتایج، بسیار مهم می‌باشد. همچنین اطلاع افراد سازمان از طرح راهبردی و علاقه‌مندی و تعامل آن‌ها با طرح نیز یکی از نکات قابل بررسی در این حوزه است.
مهمترین پرسش‌های قابل مطرح در مرحله مستندسازی به شرح زیر است:
- آیا کالای وارداتی توانایی برطرف کردن نیاز بازارهای داخلی را دارد؟
- آیا ملزم به تولید محصول جدید برای بازار خارجی هستیم با محصول داخلی را باید با ایجاد تغییر برای فروش در خارج از کشور آماده کنیم؟
- کدام یک از ویژگی‌های خاص محصول باید اصلاح شوند؟
- میزان اهمیت تفاوت‌های فرهنگی و زبانی به چه اندازه است؟
مراحل واردات کالا
شروع واردات کالا مستلزم انجام نکاتی است که ممکن است برخی بازرگانان به آن اهمیت چندانی ندهند اما توجه به آن‌ها موجب جلوگیری و یا کاهش هرگونه خسارت می‌شود.
اخذ کارت بازرگانی
در مراحل واردات کالا اولین قدم برای واردات و صادرات، داشتن کارت بازرگانی است. در صورت نداشتن کارت بازرگانی مجوز برای صادرات و واردات کالا را نخواهید داشت؛ بنابراین قبل از هر اقدامی، جهت اخذ کارت بازرگانی اقدام کنید.
تعیین حوزه فعالیت
پس از اخذ کارت بازرگانی، حوزه فعالیت خود جهت واردات کالا را مشخص کنید. برخی افراد آشنایی خوبی با یک کشور دارند یا به علت ارتباط مناسب با یک کشور، اقدام به واردات انواع مختلف کالا می‌کنند. برخی دیگر نیز با انتخاب یک محصول به عنوان هدف، اقدام به واردات آن از سراسر دنیا می‌کنند.
پیدا کردن تامین‌کننده مناسب
واردکننده نیازمند خرید کالا از یک فروشنده یا تامین کننده معتبر است. به منظور یافتن فروشنده مناسب، رعایت مراحل زیر کمک شایانی به بازرگانان خواهد کرد:
- بازاریابی و شناسایی تامین کنندگان از طریق حضور در هیئت‌های تجاری
- استفاده از بستر اینترنت برای پیدا کردن فروشندگان خارجی
- حضور در نمایشگاه‌ها و یا استفاده ازسایت‌های نمایشگاه‌های بین‌المللی
- مراجعه به اتاق بازرگانی و دریافت لیست
ثبت سفارش کالا
پس از مراحل ذکر شده نوبت به ثبت سفارش کالای وارداتی می‌رسد. ثبت سفارش یکی از مهمترین مراحل واردات کالا است که وارد کننده با مراجعه به سامانه ثبت سفارش وزارت صمت، درخواست برای کالای وارداتی خود را ارائه می‌دهد. ثبت سفارش کالا، مجوز ورود کالا به کشور است.
قبل از هرگونه اقدام به واردات کالا، در مورد کالا تحقیق کنید که شامل کالاهای ممنوعه وارداتی نباشد. معمولا ثبت سفارش کالاها مراحل منحصر به فردی دارند و با یکدیگر متفاوت هستند.
تخصیص ارز
واردات کالا به چندین مجوز نیاز دارد. یکی از مهمترین آن‌ها، مجوز تخصیص ارز بانک مرکزی است. مجوز تخصیص ارز از آنجایی حائز اهمیت است که هنگام واردات، در صورت عدم تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی، کالا مجوز ورود به کشور را نخواهد داشت.
در واقع می‌توان گفت اولین مرحله از مراحل واردات کالا به کشور، اخذ مجوز ورود کالا به کشور است. کالای مورد نظر جهت واردات، نیازمند مجوز تخصیص ارز است تا بررسی شود که شامل کالاهای ممنوعه نباشد. تخصیص ارز موجب تغییر روند واردات کالا به کشور شده است. از سال ۹۷ روند کلی واردات و صادرات کالا در کشور با هدف حمایت از تولیدکننده داخلی و نظارت بر نقل و انتقالات ارز، تحت نظر بانک مرکزی انجام می‌شود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر، مقاله ما در خصوص تخصیص ارز بانک مرکزی را مطالعه کنید.
توصیه می‌شود یک یا چند حوزه مشخص را برای فعالیت انتخاب کنید و در زمینه‌های مختلف و به صورت پراکنده فعالیت نداشته باشید.
برای مذاکره با فروشندگان مختلف، نیازمند تسلط به زبان آن کشور و یا حداقل یک زبان بین‌المللی هستید. فراموش نکنید که باید با قوانین و مقررات آن کشور نیز آشنایی داشته باشید.
بهتر است قبل از خرید از فروشنده درخواست ارسال مقداری از کالا به صورت نمونه داشته باشید تا از کیفیت کالا مطمئن شوید. توجه داشته باشید بسیاری از فروشندگان نمونه کالای خود را به صورت رایگان (Free of Charges) ارسال می‌کنند.
همچنین می‌توانید با فروشندگان مختلف مذاکره کرده و پس از بررسی نمونه‌ها، کیفیت اجناس، قیمت، مشخصات فنی، تعداد کالا و نوع آن اقدام به خرید و واردات کالا کنید.
سقف عدم رفع تعهد ارزی
رفع تعهد ارزی به عنوان یک شاخص اعتبار سنجی در کنار سایر شاخص‌ها تعریف می‌شود . بر این اساس، اطلاعات سامانه رفع تعهد در اختیار نظام بانکی، وزارت صمت، سازمان امور مالیاتی، اتاق بازرگانی و سایر دستگاه‌های نظارتی به منظور اقدام مقتضی قرار می‌گیرد. بر اساس اطلاعیه بانک مرکزی، به وارد کنندگانی که تعهدات ارزی بالای ۱۵ درصد داشته باشند، از تخصیص مجدد ارز اجتناب می‌شود.
شده یا برای رفع تعهد به مشکل برخورده باشد)، تخصیص ارز رد می‌شود و امکان تخصیص ارز جدید وجود ندارد. این بدان معناست، هنگامی که واردکننده از بانک عامل درخواست می‌کند که ثبت سفارش را در نوبت تخصیص ارز قرار دهد، بانک مرکزی تعهدات ارزی را به صورت سیستمی چک کرده و با توجه به اینکه برای هر واردکننده سقف رفع تعهد تعریف شده است، درصورتی که واردکننده بیش از ۱۵ درصد تعهدات باز داشته باشد، یعنی بیش از ۱۵ درصد پرونده‌های واردات رفع تعهد نشده باشد (مثلا هنوز کالا وارد نشده
تهیه ارز
پس از ثبت سفارش، وارد کننده باید برای تهیه ارز مورد نیاز اقدام کند. تهیه ارز از راه‌های مختلفی صورت می‌پذیرد که برای برخی کالاها ارز دولتی نیز اختصاص می‌یابد. پس از بحران‌های ارزی چند سال اخیر، دولت برای کمک به بازرگانان سامانه نیما را راه اندازی کرد. سامانه نیما تحت نظر بانک مرکزی و واسطه بین وارد کننده، صادرکننده و صراف است. همچنین پرداخت بین‌المللی به چندین روش انجام می‌شود که بازرگانان ایرانی به دلیل تحریم‌ها با مشکلاتی روبرو هستند.
تهیه پروفرما
پس از توافقات اولیه خرید محصول، از فروشنده درخواست ارسال پیش فاکتور یا پروفرما کنید. پروفرما یک فرآیند مهم در واردات کالا است زیرا در واقع پایه‌های تجارت شما بر مبنای آن بنا می‌شود.در این پیش فاکتور مشخصات کامل کالا از جمله قیمت، وزن، کرایه، تعداد، نوع ارز معامله کالا، کشور مبدا و مقصد، مشخصات خریدار و فروشنده توضیح داده شده است.
درصورتی که پروفرما توسط خریدار و فروشنده مهر و امضا شود، یک قرارداد مکتوب و معتبر بین خریدار و فروشنده کالا است.
ترخیص کالا یکی دیگر از مراحل واردات کالاست که برای انجام آن باید با قوانین واردات کالا آشنا باشید. در این مرحله باید مدارک و اسناد مربوطه را به گمرک ارائه دهید و اگر دارنده کارت بازرگانی هستید باید برای ترخیص کالا از گمرک قبلا در سیستم گمرک کدینگ شده باشید.
مشکلات واردات کالا
وجود تحریم‌های ناعادلانه موجب ایجاد مشکلاتی در حوزه واردات کشور شده است. برخی از این مشکلات شامل: بیش بود ارزش، کسر تخلیه، تفاوت تعرفه، انبارداری، زمان بر بودن اخذ مجوز ورود یا ثبت سفارش، تخصیص ارز بانک مرکزی و دموراژ، اخذ مجوزهای واردات کالا و ترخیص است.
همچنین با توجه به پروسه واردات و قوانین گمرکی و کشوری و ارتباطات بین المللی، معمولا واردات کالا به کشور با مشکلاتی روبرو است.
تخصیص ارز بانک مرکزی و دموراژ در مقاله‌های قبلی توضیح داده شده‌اند و در این مقاله به بقیه موارد اشاره خواهیم کرد.
بیش بود ارزش
بنا به گزارشات خبرگزاری تسنیم، بیش اظهاری یا بیش بود ارزش (گران نمایی) عبارت است از بیان ارزش کالا، بیشتر از قیمت واقعی پرداخت شده با ارائه اسناد و مدارک ساختگی و جعلی از طرف فروشنده یا خریدار به منظور دریافت تسهیلات بانکی، خروج ارز و پولشویی.
زمانی که شما کالایی را خریداری و وارد کشور می‌کنید موظف هستید کالا را در گمرک اظهار کنید. شما باید ذکر کنید که کالای خریداری شده را از کدام کشور و با چه قیمتی خریداری کرده‌اید.
طبق قوانین بین المللی، هر کالا تعرفه منحصر به فرد خود را دارد که یک عدد هشت رقمی است و ممکن است در کشورهای مختلف اختلاف در رقم های آخر این کد وجود داشته باشد. بنابراین ممکن است تعرفه دقیق و کامل گمرکی و روند کار در هر کشور با کشور دیگر متفاوت باشد.
طبق قانون، تمامی کالاها دارای یک تعرفه گمرکی مشخص هستند و در ایران ارزش واحد هر نوع کالا در سامانه TSC طبق تایید گمرک جمهوری اسلامی ایران مشخص و ثبت شده است.
پس از اظهار کالا توسط بازرگان، گمرک قیمت اظهاری کالای بازرگان را با قیمت‌های تعیین شده در سامانه TSC بررسی می‌کند و در صورت وجود مغایرت و کشف اختلاف بیش بود ارزش، صاحب کالا یا نماینده قانونی وی می‌تواند پرونده را از طریق مراجع قانونی، دفتر بررسی و تعیین ارزش، کمیسیون‌های رسیدگی به اختلافات گمرکی و حتی دیوان عدالت اداری پیگیری نماید.
پیگیری بیش بود ارزش معمولا با احتساب زمان‌های قانونی ابلاغ و اعتراض و… حداقل از یک تا چهار سال به طول می‌انجامد و در این مدت ارز دریافت شده در اختیار ذینفع بوده و در این ارتباط حقوق دولت تضییع می‌شود.
با توجه به وجود ارزهای متفاوت در سال‌های گذشته و ارز مبادله‌ای و تک نرخی و اختلاف آن با نرخ ارز بازار آزاد، همواره بحث بیش بود ارزش و گران نمایی جهت دریافت ارز بیشتر وجود داشته است.
همچنین بیش بود ارزش با انگیزه‌های دیگری نیز ممکن است رخ دهد از جمله:
- استفاده از تسهیلات صندوق ذخیره ارزی (توسعه ملی)
- اخذ تسهیلات کم بهره بانکی
- خریدهای دولتی
- تامین منابع مالی کالای قاچاق
بنا به همین دلایل و پس از تصویب قانون پولشویی و تدوین دستورالعمل‌های آن، بیش بود ارزش و گران نمایی در وزارت امور اقتصادی و دارایی و گمرک ایران به عنوان یکی از مصادیق پولشویی مطرح و تصویب شده است.
البته که همچنان بسیاری از افراد با راه‌های میانبر میلیاردها سود نصیب خود کرده و ضربه بزرگی را به اقتصاد ایران وارد کرده‌اند.
کسر تخلیه
تجار در بسیاری از موارد هنگام باسکول بار در محوطه درب خروجی گمرک، با تفاوت وزن (معمولا با کاهش وزن در مقایسه وزن بار با اسناد گمرک) روبرو می‌شوند که این موضوع مخصوصا برای کالاهایی که ارزش‌گذاری آن‌ها بر اساس وزن است بسیار محتمل است.
با توجه به بخشنامه بانک مرکزی، تلورانس وزنی برای کالاهای فله، همچنین کالاهای اساسی و ضروری موضوع مصوبه ۶۳۷۹۳/ت ۵۵۶۳۳ه مورخ ۱۳۹۷/۰۵/۱۶ هیات محترم وزیران و به تعداد ۸۰۰ ردیف تعرفه به میزان ۱.۵ درصد و سایر کالاها حداکثر ۳ درصد قابل قبول است و برای اختلاف بیشتر از آن، وارد کننده باید جریمه پرداخت کند.
با توجه به اینکه مجوز ورود یا ثبت سفارش بر اساس وزن حدودی کالا، قبل از حمل انجام می‌شود، در زمان آماده سازی کالا برای حمل، از فروشنده درخواست پکینگ نهایی کرده و اگر شاهد تفاوت وزن بالاتر از حد مجاز بودید اقدام به اصلاح ثبت سفارش خود طبق وزن نهایی کنید.
همچنین تلاش بازرگانان بر این باشد که کلیه امور مرتبط تا زمان رسیدن بار به ایران به طور کامل انجام شود که مشمول هزینه‌های اضافی نگردد.
تفاوت تعرفه
تعرفه گمرکی بیان‌گر هویت کالا، دسته بندی کالا، نحوه ارزش گذاری کالا، مجوزهای مورد نیاز برای ورود و صدور کالا، ممنوعیت یا مجاز بودن واردات یا صادرات، نوع ارز تخصیصی توسط بانک مرکزی به کالا، و نهایتا میزان حقوق ورودی قابل پرداخت برای ورود کالا است.
وجوهی که در گمرک از کالاهای وارداتی دریافت می‌شود، به چند دسته تقسیم می‌شوند. یکی حقوق و عوارض است که نوعی مالیات غیرمستقیم است و دیگری هزینه‌هایی است که در مقابل انجام خدمت وصول می‌شود؛ مثل هزینه تخلیه و بارگیری، آزمایش، استاندارد، انبارداری و وزارت راه و…
کشور ایران در جایگاه کشورهای دارای بالاترین تعرفه ورودی قرار دارد.
بسیاری از واردکنندگان با موضوع تفاوت تعرفه پس از اظهار کالا در گمرک روبرو می‌شوند، بدین صورت که تعرفه اظهاری آن‌ها با نظر کارشناس گمرک متفاوت است.
از جمله مشکلات تفاوت تعرفه می‌توان به هزینه‌های سنگین جریمه، تفاوت ماخذ ورودی، معطلی بار در گمرک و متعاقبا هزینه‌های اضافی انبارداری و دموراژ اشاره کرد.
بنابراین توصیه می‌شود قبل از گرفتن مجوز ورود با مشورت شرکت‌های خدمات بازرگانی و جستجو در سایت گمرک و… تعرفه صحیح کالای خود را یافته و اقدام به اخذ مجوز ورود کنید. اگر همچنان قادر به یافتن تعرفه صحیح کالای خود نشدید می‌توانید با شرکت بازرگانی صبا تماس بگیرید و با کارشناسان واردات کالا مشورت نمایید.